Medicijntekorten: hoe komt het?

De afgelopen jaren zijn er steeds vaker medicijntekorten. Hierdoor zijn medicijnen soms (tijdelijk) niet te krijgen bij de apotheek. In 2022 is het aantal medicijntekorten naar een record van 1514 gestegen . Hoe komt dat? Is een medicijntekort te voorkomen? En wat doet BENU hier aan?

Stijgend tekort aan medicijnen

Medicijntekorten komen de laatste jaren helaas steeds vaker voor¹. Er is sprake van een medicijntekort als:

1. 1.
   Een medicijn landelijk niet beschikbaar is.
2. 2.
   Het medicijn naar verwachting langer dan 14 dagen niet te krijgen is.

Wat zijn de oorzaken van medicijntekorten?

De drie belangrijkste oorzaken voor de medicijntekorten in Nederland zijn:

• Er zijn minder medicijnfabrikanten
  Grondstoffen en medicijnen worden door een steeds kleinere groep fabrieken gemaakt in lagelonenlanden zoals China en India. Dat maakt het proces om medicijnen te maken kwetsbaar en niet flexibel. Eén productiefoutje in één fabriek kan bijvoorbeeld zorgen voor een wereldwijd tekort.
  
  
• De prijs van medicijnen is laag
  De prijzen voor medicijnen in Nederland zijn de afgelopen jaren flink gedaald. Hierdoor zijn de prijzen vergeleken met andere landen momenteel laag. Fabrikanten verkopen daarom een zeldzaam medicijn eerder aan landen die er meer voor willen betalen.
  
  
• Nederland heeft kleine medicijnvoorraden
  Een kleinere voorraad bespaart kosten. Er is minder ruimte nodig en er is minder verspilling omdat medicijnen niet over datum raken. Het opvangen van tekorten is hierdoor moeilijker.

Wat zijn de gevolgen van een medicijntekort?

Soms krijgt u door een medicijntekort het voorgeschreven medicijn niet (meteen) mee. Uit onderzoek van het NIVEL blijkt dat 4 van de 10 patiënten van wie het medicijn niet leverbaar was, het ervaren als een probleem. Tot nu toe zijn er in Europa nog geen levensbedreigende situaties door een medicijntekort ontstaan. In minder ontwikkelde landen is dat soms wel het geval.

Hoe gaat uw BENU Apotheker om met het medicijntekort?

Uw BENU Apotheker kan een medicijntekort niet voorkomen, maar kan met u bijna altijd een andere oplossing vinden. Afhankelijk van het medicijn en uw situatie bekijkt de apotheker de volgende opties:

• Verschuiven van het ophaalmoment
  Twee weken later is uw vaste medicijn soms weer leverbaar. Als u nog voorraad heeft is dit de meest voor de hand liggende oplossing.
  
  
• Meegeven kleinere hoeveelheid
  Door kleinere hoeveelheid mee te geven kunnen meer klanten hun ‘vaste’ medicijn langer blijven gebruiken. Bij een tijdelijke tekort is uw medicijn vaak alweer leverbaar als uw voorraad op is.
  
  
• Alternatief medicijn of merk
  Is de hele voorraad op? Dan zoekt uw BENU Apotheker naar het beste alternatief. Voorbeelden zijn:
  - hetzelfde medicijn van een ander merk.
  - hetzelfde medicijn in een andere toedieningsvorm (bijvoorbeeld een drank in plaats van een pil). 
  - een ander medicijn met dezelfde werking en kwaliteit.
  Er is dan sprake van een (tijdelijke) medicijnwissel. Bekijk voor meer informatie de video ‘Waarom ziet mijn medicijn er anders uit?’

Is een medicijntekort te voorkomen?

Medicijntekorten zijn te voorkomen door op internationaal niveau de oorzaken van de tekorten aan te pakken. Verschillende partijen in de keten zijn hiervoor met elkaar in overleg; de overheid, fabrikanten, groothandels, apothekers (o.a. BENU), artsen en brancheverenigingen.

Ze onderzoeken bijvoorbeeld of een grotere medicijnvoorraad een deel van de tekorten kan oplossen. Dit gaat dan om een voorraad van 5 maanden, ook wel de ‘ijzeren voorraad’ genoemd. Een groot vraagstuk is wie de kosten van deze voorraad gaat betalen.

Ook wordt er gekeken naar andere opties. Wat als medicijnen dichter bij huis worden gemaakt? Veel partijen denken dat hierdoor de kosten van medicijnen flink omhoog schieten.

Beide oplossingen kosten veel geld, daarom zal het nog meerdere jaren duren voordat er een nieuwe werkbare oplossing is.

¹ Sinds 2011 is het aantal medicijntekorten aan het stijgen. In 2019 waren er 1492 meldingen bij KNMP Farmanco*. In 2020 waren er 1480 meldingen en in 2021 is het aantal gedaald naar 1007. In 2022 is het aantal weer gestegen naar een recordhoogte van 1504 meldingen.

Bronvermelding

• KNMP Onderzoek geneesmiddelentekort 2020, 2021 en 2022.
• NIVEL onderzoek Vertrouwen in medicijnen: een vragenlijstonderzoek onder burgers, Utrecht: Nivel, 2019.
• Rijksoverheid, CGB, https://www.cbg-meb.nl/onderwerpen/medicijninformatie-medicijntekorten.